Σε απόσταση 37 χλμ. νότια του Ρεθύμνου, σε μια πανέμορφη φυσική τοποθεσία στις δυτικές πλαγιές του Μεγάλου Ποταμού (Κουρταλιώτικου Φαραγγιού) και του φοινικοδάσους της λίμνης. Περιλαμβάνει δύο ξεχωριστά μοναστήρια που απέχουν μεταξύ τους 2 χλμ: την Κάτω Μονή του Προδρόμου, που είναι εγκαταλειμμένη, και το Πίσω Μοναστήρι του Θεολόγου, που λειτουργεί και είναι επισκέψιμο. Μικρότερα μετόχια βρίσκονται διάσπαρτα στην περιοχή.

Δεν είναι γνωστή η ακριβής ημερομηνία κτίσεως της Μονής Πρέβελης, αλλά υπάρχουν ενδείξεις για την ύπαρξη ναού ήδη από τον 13o αιώνα. Σύμφωνα με την παράδοση το όνομα του μοναστηριού, που καθιερώθηκε μετά τοn 17ο αιώνα, προέρχεται από κάποιον κάτοικο του χωριού Πρεβελιανά Ηρακλείου που μετά τον φόνο ενός γενίτσαρου κατέφυγε στην περιοχή. Ίσως όμως και να ήταν το όνομα κάποιου ανακαινιστή της μονής.

Η Μονή Πρέβελη έχει συνδέσει το όνομά της με τη συμμετοχή των μοναχών της στους εκάστοτε απελευθερωτικούς αγώνες της Κρήτης, γεγονός που πλήρωσε ακριβά με καταστροφές. Κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821, ηγούμενος της μονής ήταν ο Μελχισεδέκ Τσουδερός. Ο Μελχισεδέκ οργάνωσε επαναστατικό στρατό και συγκέντρωσε οπλισμό. Οι Οθωμανοί αντιλήφθηκαν τις κινήσεις του και κινήθηκαν στη Κάτω Μονή τον Μάιο του 1821. Ο Μελχισεδέκ τους φιλοξένησε και τους προσέφερε φαΐ και κρασί. Όταν οι Τούρκοι κοιμήθηκαν, οι μοναχοί διέφυγαν, παίρνοντας μαζί τους τα πυρομαχικά. Οι Τούρκοι στη συνέχεια κατέστρεψαν τη Μονή και δήμευσαν την περιουσία της. Τα κτήματα δόθηκαν πίσω στη Μονή κατά την περίοδο της Αιγυπτιοκρατίας (1830-1840). Κατά τη διάρκεια της Κρητικής Επανάστασης (1866-69), η μονή φιλοξένησε και φρόντισε πρόσφυγες που έφευγαν για την Ελλάδα.

Στον κεντρικό περίβολο του Πίσω Μοναστηριού δεσπόζει ο δίκλιτος ναός του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου και του Ευαγγελισμού. Δυτικά και νότια αυτού αναπτύσσονται τα κελιά και το ηγουμενείο. Ο ναός του καθολικού χτίστηκε το πρώτο μισό του 19ου αιώνα, αντικαθιστώντας παλαιότερο ναό. Στην κάτω αυλή του Μοναστηριού βρίσκεται η κρήνη με χρονολογία 1701 και την παλίνδρομη επιγραφή «ΝΙΨΟΝ ΑΝΟΜΗΜΑΤΑ ΜΗ ΜΟΝΑΝ ΟΨΙΝ». Δυτικά της κρήνης στεγάζεται το εκκλησιαστικό μουσείο με κειμήλια της μονής όπως άμφια, εικόνες και σκεύη.

Την περίοδο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου η μονή φιλοξένησε και βοήθησε στην αποχώρηση προς τη Μέση Ανατολή εκατοντάδων στρατιωτών που είχαν πολεμήσει στη Μάχη της Κρήτης και είχαν εγκλωβιστεί στο νησί. Οι μοναχοί, με κίνδυνο της ζωής τους, τους προσέφεραν ασφαλές καταφύγιο, κρύβοντάς τους στο μοναστήρι και στις γύρω περιοχές.

Τηλ.: +30 28320 41444
Wesite: http://www.preveli.org