Άγιος Πέτρος των Δομινικανών

Σύμβολο της μεσαιωνικής ιστορίας, από τις σημαντικότερες λατινικές μονές της Κρήτης, ο ναός των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου δεσπόζει στο παραλιακό μέτωπο της πόλης του Ηρακλείου, στην περιοχή Καστέλλα. Χτίστηκε στις αρχές του 13ου αιώνα ως καθολικό της μονής του καθολικού μοναστικού τάγματος των Δομινικανών. Την περίοδο της ενετοκρατίας υπήρξε τόπος ταφής επιφανών ευγενών, σύμφωνα με πηγές.

Έχοντας παραμείνει επί δεκαετίες ασκεπές, το επιβλητικό μνημείο αναστηλώθηκε την περίοδο 2007-9. Στην αρχική μορφή του ήταν ξυλόστεγη βασιλική, γνώρισε όμως πολλές μετατροπές και προσθήκες ανά τους αιώνες, καθώς καταστράφηκε πολλές φορές από σεισμούς. Σε ένα από τα παρεκκλήσια που προστέθηκαν στο ναό τον 15ο αιώνα σώζονται τοιχογραφίες που αναπαριστούν ολόσωμους μετωπικούς αγίους και τη Γέννηση. Είναι μάλιστα οι μοναδικές σε όλη την πόλη του Ηρακλείου.

Το 1671 ο ναός μετατράπηκε σε τζαμί αφιερωμένο στη μνήμη του σουλτάνου Ιμπραήμ, οπότε και προστέθηκε μιναρές στη νοτιοδυτική γωνία του, ο οποίος δεν σώζεται σήμερα. Η μονή περιμετρικά του ναού ερειπώθηκε από σεισμό τον 19ο αιώνα και καταστράφηκε οριστικά όταν ανεγέρθηκε στα ερείπιά της σταφιδεργοστάσιο.

Ο Άγιος Πέτρος των Δομινικανών αποτελεί σήμερα επισκέψιμο μνημείο και λειτουργεί μόνο στην εορτή των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου (29 Ιουνίου).

Στον περιμετρικό χώρο ανασκαφές έχουν φέρει στο φως σημαντικά λείψανα ιστορικών φάσεων της πόλης που ανήκουν στις περιόδους της αραβικής κατάκτησης, της Β΄ βυζαντινής περιόδου και της πρώιμης ενετικής κυριαρχίας.